جلال الدین عرفانی-شهر مردم
بحث باغات رویایی شیراز و تخریب آن، سالهاست به یکی از دغدغه های شهر، تبدیل شده است، اما با این حال، طی سه تا ۴ دهه اخیر، میزان این باغ،ها از ۳ هزار هکتار به کمتر از هزار هکتار کاهش یافته و گویا زور هیچ مدیریت شهری به مافیای تخریب باغات نمی رسد، در این بین، در دوره های مختلف شورای شهر نیز طرح های مختلفی برای حفظ این باغات، مطرح شد از طرح برج باغ، گرفته تا ایجاد پارک باغ و بسیاری طرح های دیگر که هیج کدام هم به نتیجه نرسید، اما در این بین، در جلسه این هفته کمیسیون تلفیق شورای شهر شیراز، طرحی نو از جانب کمیسیون شهرسازی و معماری شورای شهر، برای حفظ باغ ها مطرح شد، طرحی با عنوان(باغ دهکده گردشگری) تا شاید اجرای این طرح، حداقل راهی برای جلوگیری از تخریب بیشتر نگین سبز شیراز باشد، موضوعی که رئیس کمیسیون معماری و شهرسازی شورای شهر شیراز نیز در حاشیه این جلسه، در گفت و گو با شهر مردم، بر آن تاکید کرد و گفت: یکی از ویژگی های بارز شهر شیراز، زیست پذیر بودن و فضای سبز منحصر به فرد آن است که یکی از مهمترین عناصر آن، وجود باغ های رویایی، در دل این شهر است که آن را از سایر کلانشهرها، متمایز کرد، به نوعی که این میزان باغ به هم پیوسته در هیچ کلانشهری، یافت نمی شود، به نوعی که حتی شهرت این باغ ها به خارج از کشور نیز رسیده است.
مصطفی کیانی رحیمی، با اشاره به نقش مهم این باغات در پاکی هوا و فضای مناسب شهری، ادامه داد: این یک نعمت خدادادی است که از گذشته به مردم هدیه شده و باید از آن صیانت شود تا آیندگان هم بدانند چنین ظرفیتی برای آنها، به ارث گذاشته شده است.
وی، با اشاره به کاهش سطح باغ های قصردشت از سه هزار هکتار در سه دهه قبل به کمتر از هزار هکتار در امروز، اظهار داشت: در این راستا، معتقدیم اگر نمی توانیم سطح باغ ها را افزایش دهیم که حتی تکلیف قانونی ماست، حداقل بتوانیم وضعیت موجود را حفظ کنیم.
کیانی رحیمی، گفت: به همین منظور، دغدغه تدوین طرحی برای احیاء باغات و حمایت و حفاظت از آنها، همواره مد نظر بود تا بتوانیم شرایطی ایجاد کنیم که باغ ها، حفظ شوند، این در حالی بود که از سویی، مالکان نیز دیگر شرایط گذشته را برای نگهداری ندارند و از سوی دیگر، منابع مورد نیاز حفظ درختان، مثل آب، کاهش یافته و بسیاری از قنوات، خشک شده، بارندگی کم شده و از سویی در بالادست، در محور شمال غرب، چاه،های بسیاری ایجاد شده و آب باغ،ها وارد استخر باغ شهرهای لاکچری می شود.
وی، با بیان اینکه زمانی یک سوم و حتی گاه نیمی از شهر را همین باغ ها تشکیل می دادند.
عضو شورای شهر شیراز، گفت: این توازن معنادار در میزان باغات به مساحت شهر نشان می داد، این باغات به دلیل تولید و اقتصادی بودن، نگهداری می شده و حتی بیشتر محصولات آن، به سایر نقاط هم ارسال می شده است.
وی، تصریح کرد: اما امروز، جامعه مصرف کننده، بزرگتر و تولید کننده، کوچکتره شده و اقتصادی نیست شما با یک هکتار باغ، آن هم با این هزینه اقتصادی که درآمدی برای تامین معیشت نیست، اما در مقابل، نوع اقتصاد ملکی و ساختمانی شده، ارزش اقتصادی دارد و وقتی هر متر مربع آن، گاه تا ۲۰۰میلیون تومان ارزش دارد، آیا سیب و انار می تواند چنین توانی در ارزش افزوده ای و در آمدی داشته باشد؟
کیانی رحیمی، افزود: لذا مسائل به سمتی می رود که نگاه اقتصادی باشد و لاجرم باید در طرح همه مباحث را ببینیم و طرح باید به نوعی باشد که فرصتی به فرصت های گردشگری شهر، بیافزاید تا هم این منابع خدادادی برای آینده، حفظ شود و هم برای باغدار، به صرفه باشد.
وی، با اشاره به ۵مرحله ای که در طرح باغ دهکده گردشگری قصردشت، برای دستیابی به این اهداف دیده شده، از شناسایی ظرفیت ها و داشته های موجود در باغ های قصردشت به عنوان اولین مرحله این طرح، یاد کرد و گفت: مرحله دوم، مبتنی بر داده ها و استفاده از آنها در معماری است، یعنی رابطه داستان گونه میان اجزای تشکیل دهنده باغ ها. در این راستا، زمانی حتی گفتیم، دیوارها را خراب کنید و راه را برای مردم باز کنیم و با مالکیت باغدار، سناریویی برای حضور مردم، تعریف کنیم که بیایند و از این ظرفیت شهرستان، استفاده کنند.
رئیس کمیسیون معماری و شهرسازی شورای شهر شیراز، ادامه داد: مرحله بعد، مرحله حقوقی و مهمترین بخش این طرح، این است که با توجه به تعدد نوع مالکیت ها، باید به نوعی رفتار کنیم که مالک بداند، بنا نیست و نمی خواهند مالکیت از آنها گرفته شود، بلکه با حقوق مالکیت و اینکه باغ مال شماست، اما این طرح آمده که کمک کند، این باغ کم ثمر را پر ثمر کند و علاوه بر اینکه به شما حقوق می دهد، در سود آن هم سهیم هستید و در واقع، مانند یک شرکت سهامی است
با این تفاوت که این کار، با حفظ مالکیت شما انجام می شود، اما به هیچ عنوان بنای ما، ورود سرمایه گذار و سپردن باغ هایمان به یک فرد دیگر نیست و حتی زمانی هم که شاید باغدار به دلیل نیاز قصد فروش دارد، آن را نمی تواند به فرد دیگری بفروشد، بلکه به عنوان سهام دار به قیمت روز، باغ را به خود شرکت یا تعاونی می فروشد.
وی، با اشاره به اینکه هم اکنون، مالکیت ۴۰۰ هکتار از این باغات با شهرداری است، گفت: مرحله آخری که در این طرح دیده شده، سرمایه گذاری است که در این مورد، باغ دهکده را دو قسمت کردیم، یکی بخش سهام داران و دوم می شود سرمایه گذاری کرد که در این بخش، مثلا اگر ارزش باغ ها ۵ هزار میلیارد تومان باشد و ارزش معنوی طرحی هم که برای آن گذاشته می شود، ۲ هزار میلیارد تومان، سرمایه گذار هم ۴هزار میلیارد تومان برای اجرا آن می آورد و بعد از اجرا نیز سود آن، میان سرمایه گذار و سهامداران، توزیع می شود.
کیانی رحیمی، گفت: البته قرار نیست ذیل این پروژه، حتی یک درخت هم قطع شود و حتی ما حمل و نقل پاک را هم در نظر گرفتیم و قرار نیست از چیزهای مصنوعی، استفاده شود، علاوه بر این، برای طرح زمان بندی گذاشتیم تا در دو فاز، اجرا شود که یک فاز آن، به عنوان نمونه با سرمایه شهرداری در حدود ۴۰۰ هکتار باغ اجرا می شود که امیدواریم مرحله اول آن، تا انتهای ۱۴۰۴ اجرا شود.
وی، اضافه کرد: این طرح، ابتدا در کمیسیون معماری و شهرسازی مصوب شد و امروز هم در کمیسیون تلفیق مصوب شد و قرار شد، شهرداری طی دو هفته، لایحه آن را تدوین و به کمیسیون معماری و شهرسازی ارسال کند و پس از تصویب در کمیسیون، برای تصویب نهایی به صحن علنی، ارایه خواهد شد.