نگاهی به فعالیت گروه‌های سلفی در لبنان/ فرضیه‌ نقش عوامل خارجی در درگیری‌های «عین الحلوه»، بررسی جزئیات درگیری‌های خونین اردوگاه آوارگان فلسطینی در جنوب لبنان و زمان‌بندی آن نشان می‌دهد که اولا این تنش‌ها ساختگی و برنامه‌ریزی شده بوده و در وهله بعدی باید ردپای ذینفعانی چون رژیم صهیونیستی را در آن جستجو کرد.

به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری شهرمردم، درگیری‌های خونین در اردوگاه «عین الحلوه» ویژه آوارگان فلسطینی در جنوب لبنان در میان تحولات اخیر به ویژه اوضاع متشنج فلسطین اشغالی و تشدید عملیات‌های مقاومتی علیه رژیم اشغالگر و نیز تنش‌هایی که در مرز لبنان و اراضی اشغالی به وجود آمده، توجه محافل امنیتی و کارشناسان امور راهبردی منطقه را به خود جلب کرده است.

محافل آشنا با تحولات منطقه و فضای درگیری مقاومت با رژیم صهیونیستی معتقدند آشوبی که از ۳ روز گذشته در اردوگاه عین‌الحلوه به راه افتاد و با کشته و زخمی شدن ده‌ها نفر همراه بود، مسئله‌ای مهم و مشکوک است و اهدافی را در پسِ پرده دارد که نباید نادیده گرفت.

ماجرای درگیری خونین عین الحلوه

در این درگیری‌ها که از شنبه شب آغاز شد و تا عصر دیروز ادامه داشت، آنگونه که منابع فلسطینی گزارش می‌دهد تا این لحظه ۱۵ نفر کشته و بیش از ۵۰ تن نیز زخمی شده‌اند. بعد از ترور «ابواشرف العرموشی» عضو ارشد جنبش فتح در روز یکشنبه، تنش در اردوگاه عین‌الحلوه بالا گرفت و این اردوگاه اکنون شاهد یک آرامش نسبی و شکننده است.

طبق اعلام کمیته اقدام مشترک فلسطین قرار است امروز یک کمیته تحقیقات مشترک برای بررسی عوامل درگیری در اردوگاه و ترور ابواشرف العرموشی تشکیل شود.

گروه‌های مسلح افراطی سلفی از جمله «جند الشام»، «شباب المسلم» و «عصبه الانصار» که متشکل از عناصر افراطی در اردوگاه عین‌الحلوه هستند با اعضای جنبش فتح درگیر شده و این کشتار خونین به راه افتاد. اردوگاه عین‌الحلوه که طبق آخرین آمار بیش از ۶۳ هزار آواره فلسطینی را در خود جای داده به دلیل گستردگی و حجم بالای جمعیت و وجود تونل‌های زیرزمینی بسیار پیچیده و نامنظم، بستر مناسبی را برای استقرار و تجمع عناصر و گروه‌های سلفی فراهم کرده است؛ به گونه‌ای که کنترل آن از عهده ارتش لبنان خارج شده است.

عین الحلوه؛ بستر گروه‌های سلفی-تکفیری

برای بررسی حوادث اخیر در اردوگاه عین‌الحلوه بهتر است ابتدا نگاهی به سابقه و نوع فعالیت گروه‌های افراطی-سلفی در این اردوگاه داشته باشیم.

طبق آماری که سازمان ملل منتشر کرده بیش از ۴۰۰ هزار آواره فلسطینی در لبنان زندگی می‌کنند و البته تلاش‌های زیادی از جانب آمریکا و رژیم صهیونیستی برای ادغام این آوارگان در جامعه لبنان وجود داشت و این تلاش‌ها هنوز هم متوقف نشده است. بیشتر فلسطینیان در لبنان از جمله آوارگانی هستند که از شمال فلسطین به این مناطق گریخته‌اند و در اردوگاه‌هایی از قبیل برج‌البراجنه، شتیلا، بارالیاس، عین‌الحلوه، رشیدیه، تل‌الزعتر، نهرالبارد، الدعواق، السیبنس و یفل زندگی می‌کنند.

در این میان اردوگاه عین الحلوه که بیشترین تعداد آوارگان فلسطینی در لبنان را دارد همواره مورد توجه گروه‌های سلفی و تکفیری و تروریستی بوده است. اردوگاه عین الحلوه بعد از آوارگی اجباری فلسطینیان در پی اشغالگری رژیم صهیونیستی و روز شوم نکبت در سال ۱۹۴۸ تاسیس شد و بزرگترین اردوگاه آوارگان فلسطینی در لبنان است. ساکنان این اردوگاه در شرایط بسیار اسف‌باری زندگی می‌کنند. به دلیل تنش‌های امنیتی زیاد در این اردوگاه ارتش لبنان تدابیر نظامی زیادی برای کنترل آن اتخاذ کرده و تنها ۴ خروجی برای این اردوگاه وجود دارد. شمار زیادی از افراد تحت تعقیب نیز در این اردوگاه زندگی می‌کنند.

گروه­های سلفی تکفیری مانند «باند النور»، «گروه الضنیه»، «فتح الاسلام»، «جند الشام»، «گردان‌های عبد الله عزام»، «جبهه النصره» و.. از جمله گروه‌‌های افراطی هستند که سابقه فعالیت در اردوگاه عین الحلوه را دارند.

علاوه بر آن گروه تروریستی-تکفیری داعش نیز بعد از حمله به سوریه در سال ۲۰۱۱، اردوگاه عین الحلوه را به عنوان یکی از بسترهای نفوذ خود در لبنان در نظر گرفته بود. پس از شکست داعش در تشکیل امارت  مورد ادعایش در شمال لبنان، به دلیل ضربات مهلکی که ارتش این کشور به گروه‌‌های تروریستی تکفیری از جمله داعش و جبهه النصره وارد و شماری از سرکردگان بارز آنها مانند «احمد سلیم المیقاتی» را در طرابلس دستگیر و مابقی مانند «شادی المولوی» و «احمد منصور» را وادار به فرار یا مخفی شدن کرد، این گروه تکفیری بار دیگر تلاش‌هایش را آغاز کرده تا شاید این‌بار با نفوذ از منطقه «القلمون» در غرب سوریه به مناطق «حاصبیا»، «عرقوب» و «راشیا» در خاک لبنان و از آنجا به اردوگاه «عین الحلوه» در منطقه صیدای لبنان برسد.

گروه‌های سلفی-تکفیری با وعده مالی به آوارگان در اردوگاه‌های فلسطینی از جمله عین‌الحلوه که ساکنانش از وضعیت وخیم معیشتی رنج می‌برند، اقدام به جذب آنها می‌کنند.  عامل مهم دیگری که موجب نفوذ گسترده گروه‌های افراطی به اردوگاه عین الحلوه  می‌شود آن است که این اردوگاه  افرادی از تابعیت‌های مختلف با گرایش‌های گوناگون فکری، اعتقادی و سیاسی را در خود جای داده که از جمله آنها گروه‌های سلفی تکفیری هستند. به عنوان مثال، در اردوگاه عین الحلوه، «باند الانصار» یکی از گروه‌های مسلح دارای گرایش فکری سلفی تکفیری است که سابقه تاسیس آن به اواسط دهه هشتاد میلادی باز می‌گردد.

علاوه بر این، «جند الشام» که عناصر  سلفی فلسطینی و لبنانی را در برمی‌گیرد و درواقع یکی از شاخه‌های القاعده در لبنان است، از مهمترین گروه‌های سلفی تکفیری فعال در عین الحلوه به شمار می‌رود  که این اردوگاه را به مرکز فعالیت‌های خود تبدیل کرده‌ است.  همچنین «فتح الاسلام» نیز یکی دیگر از گروه‌های سلفی تکفیری تروریستی فعال در اردوگاه عین الحلوه است که در فوریه  ۲۰۰۶ تأسیس شد و به شدت تحت تاثیر القاعده و دارای زیربنای فکری سلفی‌- تکفیری است. «گردان‌های عبدالله عزام» از دیگر گروه‌های سلفی تکفیری فعال در عین الحلوه است که در سال ۲۰۰۹ میلادی اعلام موجودیت کرد. «جبهه النصره»، به عنوان شاخه رسمی القاعده در سوریه و داعش نیز از گروه‌های فعال در عین الحلوه است و نیازی به معرفی چندان ندارد.

جای پای صهیونیست‌ها در فتنه عین‌الحلوه

بنابراین تنش‌آفرینی گروه‌های سلفی و افراطی در اردوگاه عین‌الحلوه مسئله تازه‌ای نیست. اما آنچه که فرضیه‌ها را درباره نقش عوامل خارجی در این درگیری‌ها و وجود اهدافی در پشت پرده آنها تقویت می‌کند، هم‌زمانی این درگیری‌ها با چند اتفاق است.

در این زمینه ابتدا لازم است به شرایط متشنج در مرزهای لبنان و فلسطین اشغالی اشاره کنیم؛ جایی که حزب‌الله در پاسخ به تحرکات متجاوزانه رژیم صهیونیستی ۲ چادر نظامی در مزارع شبعا به پا کرده که یکی از آنها در منطقه اشغالی آن قرار دارد. اما صهیونیست‌ها از ترس واکنش مقاومت جرات برچیدن چادرها را ندارند و به این منظور به طرف‌های بین‌المللی و ایالات متحده متوسل شده‌اند. اما هیچ یک از این تلاش‌ها فایده‌ای نداشت و حزب‌الله اعلام کرد که از موضع خود عقب‌نشینی نمی‌کند.

در این شرایط که هم‌زمان شده با تشدید اعتراضات علیه کابینه اسرائیل به ریاست بنیامین نتانیاهو در داخل اراضی اشغالی و تشدید عملیات‌های مقاومت در کرانه باختری، اشغالگران در مرز با لبنان اعلام آماده باش کرده‌اند.

بر همین اساس ناظران امور اینگونه ارزیابی می‌کنند که فتنه و اختلاف در اردوگاه فلسطینیان که در جنوب لبنان واقع شده اول از همه به نفع رژیم صهیونیستی می‌باشد تا به این ترتیب حزب‌الله را از تقابل با اسرائیل در مرزها منحرف کند و صهیونیست‌ها بتوانند در جبهه شمالی نفس راحتی بکشند. به ویژه اینکه طی هفته‌های گذشته محافل امنیتی رژیم اشغالگر بارها درباره احتمال درگیری در جبهه شمالی با مقاومت لبنان هشدار داده‌اند.

فلسطین , لبنان , رژیم صهیونیستی (اسرائیل) ,

آنچه که درگیری‌های عین‌الحلوه را خطرناک‌تر می‌کند آن است که تقریبا همه شواهد حاکی از ساختگی بودن این تنش‌ها بوده و یکی از منابع جنبش فتح نیز به این مسئله اشاره و تاکید کرد که درگیری‌ها و ترور ابواشرف العرموشی از قبل برنامه‌ریزی شده بود. هدف قرار دادن عامدانه موضع ارتش لبنان در اطراف اردوگاه با هدف وارد کردن آن به درگیری‌های عین‌الحلوه موید این امر بوده و نشان می‌دهد که عاملان درگیری قصد ایجاد یک نزاع بزرگ در جنوب لبنان را دارند.

آیا زمان برداشت محصول سفر ماجد فرج به بیروت است؟

از سوی دیگر این درگیری‌ها یک هفته بعد از سفر «ماجد فرج» رئیس دستگاه اطلاعات تشکیلات خودگردان فلسطین به بیروت انجام می‌شود. بسیاری از تحلیلگران و رسانه‌های منطقه، کشتار عین‌الحلوه را بی‌ربط به سفر ماجد فرج به لبنان نمی‌دانند. روزنامه لبنانی الاخبار با انتشار مقاله‌ای تحت عنوان «آیا زمان برداشت محصول سفر ماجد فرج به بیروت است؟» اعلام کرد که دست‌هایی در پسِ پرده درگیری‌های اردوگاه عین‌الحلوه وجود دارد که خارج از چارچوب برنامه‌ریزی‌های طرف‌های لبنانی و فلسطینی و در سایه نفوذ دشمن قرار می‌گیرد و سوال اصلی که مطرح می‌گردد آن است که آیا اتفاقات عین‌الحلوه نتیجه سفر ماجد فرج به بیروت است؟

الاخبار در ادامه مقاله خود توضیح داد که ماجد فرج از جنبش فتح می‌خواست فعالیت گروه‌های مقاومت فلسطین را محدود کند و او با هماهنگی آمریکا و رژیم صهیونیستی به لبنان آمده و قصد انجام معامله‌ای را با بیروت داشت؛ به این صورت که تشکیلات خودگردان همه سلاح‌های بدون ضابطه در اردوگاه‌های فلسطینی را ضبط کرده و همه افراد تحت تعقیب در این اردوگاه‌ها را تحویل دولت لبنان بدهد و در ازای آن بیروت فعالیت‌های حماس و جهاد اسلامی در لبنان را محدود کند.

بر اساس این گزارش ماجد فرج که می‌دانست نمی‌تواند حماس و جهاد اسلامی را به فتنه و درگیری در اردوگاه‌های فلسطینیان در لبنان بکشاند، جنبش فتح را قربانی کرد و به فکر تشدید تنش با گروه‌های افراطی در این اردوگاه‌هاست تا موجب ایجاد تشویش و تنش در پایگاه‌های جنبش فتح شده و ارتباط میان این جنبش با حماس و جهاد اسلامی در کرانه باختری را قطع کند. به ویژه اینکه رژیم صهیونیستی اطلاعاتی در اختیار ماجد فرج قرار داده بود با این مضمون که شمار زیادی از جوانان فلسطینی که در عملیات‌های مقاومت در کرانه باختری شرکت می‌کنند متعلق به جنبش فتح هستند.