فرخنده آشوری – شهر مردم

استاندار فارس در نشست خبری پیش از سفر رییس جمهور به استان فارس، گفت: از مصوبات سفر رییس جمهور به استان، مبلغ ۵۰۰ میلیارد تومان را برای حقابه بختگان در نظر خواهد گرفت. محمد هادی ایمانیه، همچنین در سفر به شهرستان بختگان در شهریور ماه، با بیان اینکه احیای دریاچه بختگان از اولویت های اوست، گفته بود: برای این منظور، در صدد هستیم که در سفر دوم رئیس جمهور به استان، اعتباری تحت عنوان احیای دریاچه بختگان تخصیص داده شود و علاوه بر این، یک بودجه پایدار نیز در ردیف‌های اعتبارات سالانه مشخص و هرساله هزینه می شود، بنابراین درخواست ما از مردم شهرستان بختگان، این است که از حفر چاه غیرمجاز و استحصال آب‌های زیرزمینی که به منابع ارزشمند آبی شهرستان لطمه می‌زند، خودداری کنند.

وی، با بیان اینکه به دنبال رساندن حقابه بختگان از سد درودزن، با استفاده از کانال مناسبی هستیم، افزوده بود: آنچه تاکنون به شکل عملیات رهاسازی آب برای تالاب بختگان، اتفاق افتاده، معادل ورودی آن به دریاچه نبوده و در بین راه، به دلیل برداشت‌های غیر قانونی، تبخیر، هدر رفت و نفوذ آب به زمین، آب محدودی وارد بختگان می‌شود؛ بنابراین این مکانیزم انتقال آب، پاسخگو نیست و باید راهکار‌های موثرتری پیش بینی شود.

🔴 حقابه بختگان سال گذشته به طور کامل پرداخت نشد

در سال گذشته، ۱۰۰ میلیون مترمکعب حقابه بختگان، براساس مصوبه کمیته احیای تالاب ها به تالاب بختگان، تعلق گرفت که در یک مراسمی ۳۰ میلیون مترمکعب آن، آزاد شد و مابقی آن پرداخت نشد.

بهمن ایزدی، فعال محیط زیست، با اشاره به فعالیت فعالان محیط زیست برای ایجاد شرایط متعادل برای بختگان در این بحران آبی، گفت: رهاسازی آب، مانند سال پیش با توجه به گستردگی ۱۲۰۰ کیلومتری رود خسته کر و مساحت این تالاب بزرگ، بی فایده است، در سال گذشته، آب با سرعت ۱۸ کیلومتر، ۹ روز طول کشید تا به ورودی تالاب برسد و در این مدت، ۵۰ درصد آب هدر رفت، حقابه باید در ورودی تحویل داده شود و به شکل تحویل در بالادست، هیچ فایده ای ندارد، تازه در این مسیر، سهم کشاورز هم نادیده گرفته می شود که اگر کشاورز هم بخواهد سهم خواهی کند، عملا هیچ آبی به تالاب وارد نخواهد شد.

🔴 مشکل معیشت، شیوع بیماری، تخریب محیط زیست، از پیامدهای خشک شدن بختگان است

وی، با بیان اینکه در میان راه، آب زیادی از دست می رود، از مسئولان درخواست کرد: باید برای کشاورزان، فکر اساسی کرد تا آب به بختگان برسد، در منطقه ای که هیچ صنعتی نیست، چرا آمار بیماری های سرطان و پوستی زیاد شده است؟ رطوبت این دریاچه، سبب کم شدن بیماری ها می شود و بافت گیاهی احیا می شود، مسئولان مرتب می گویند، دعا کنید سال پربارشی باشد، دست به دعا شدن، مشکلی را حل نمی کند، باید مدیریت پایه را حل کرد. مشکلات را گردن کاهش بارش نیندازیم، محیط زیست ما با همین شرایط، در طول تاریخ حفظ شده است، این روش مدیریت، مسخره کردن مردم است، این نوع مدیریت نشان از عدم اشراف به اهمیت محیط زیست و عوارض ناشی از بین رفتن آن است، تکلیف پرندگان مهاجر چیست؟ سرزمینی که از بی آبی رنج می برد، ده ها روستا خشک و در معیشت، دچار مشکل شدند و این به دلیل مدیریت ناصحیح است.

ایزدی، با اشاره به اجرای طرح های اشتباه، مانند راه اندازی کارخانجات آب بر در شهرستان های کم آب، ادامه داد: الان اواخر پاییز هستیم و عملا هیچ بارش جدی نداشتیم، ساخت کارخانه در شهرستان بی آب، زندگی مردم را به خطر می اندازد، اگر جوانان مهاجرت نکرده بودند و به خانواده های خود پول نمی رساندند، زندگی آنها سپری نمی شد، برخی نمایندگان و مسئولان فکر می کنند با ایجاد کارخانه، کار بزرگی انجام دادند، اما در مناطق خشک، ممکن است برای ۲۰۰ نفر شغل ایجاد شود اما جان هزاران نفر را به خطر می اندازد، براساس جانمایی محیط زیستی عمل کنید و مالیات آن را در بختگان هزینه کنید.

🔴 مدل پرداخت حقابه بختگان صحیح نیست/ آب در بالادست تحویل داده نشود

آمنه زورمند، از سمن دوستداران طبیعت بختگان، معتقد است: در دادن حقابه تالاب بختگان، سیاست بازی دخیل است، یک سهم مصوب می شود، بعد همان سهم را تقسیم بندی می کنند تا دهن فعالان محیط زیست را با تحقق بخشی از آن ببندند، ما امسال هنوز نمی دانیم حقابه امسال چقدر است و اصلا قرار است به چه شکلی پرداخت شود، دادن حقابه مثل سال گذشته، ذره ای به احیای این تالاب حیاتی، کمک نخواهد کرد، خشک شدن بختگان در بیش از یک دهه، پیامدهای زیست محیطی زیادی برای مردم حاشیه این دریاچه داشته است، منتشر شدن ریزگردها، نمک های سمی، تلخ و شور شدن آب آشامیدنی و کشاورزی، کاهش رطوبت و شیوع بیماری ها، آوارگی پرندگان مهاجر از سیبری و روسیه، از سری پیامد های خشکی بختگان است.

🔴 سوء مدیریت علت خشکی بختگان است نه خشکسالی

پروفسور عزت‌ا… رئیسی، عضو هیئت علمی دانشگاه شیراز، با اشاره به خشک شدن دریاچه بختگان در بیش از ۱۵ سال،  گفت: خشکسالی، علت خشک شدن این دریاچه نیست، اقلیم این استان، همیشه به همین شکل بوده است، ما با خشک کردن این دریاچه با سوءمدیریت، آبروی خود را در جهان برده ایم، خشکی دریاچه، باعث کاهش عملکرد انجیرستان استهبان و گیاهان زراعی و مراتع کشاورزی اطراف دریاچه و از بین رفتن جانوران آبزی به ویژه کمبود آب و غذای پرندگان مهاجر و از بین رفتن جوجه و تخم های این پرندگان شده است.

مجری طرح بررسی اثرات خشک شدن تالاب‌های طشک و بختگان، ادامه داد: کاهش گردشگری، نفوذ آب شور به آبخوان‌های مجاور، شور شدن خاک و کاهش عملکرد گیاهان، از دیگر عوارض خشکی بختگان است، متاسفانه تبدیل بخش اعظمی از دریاچه، به بلایای مرطوب و خشک، از مهمترین عوارض خشک شدن دریاچه است، بلایای مرطوب آب، از طریق مویینگی به سطح زمین می‌رسد و زمانی که سطح سفره های آب زیرزمینی، بیش از حد افت کند، بطوری که آب به سطح زمین نرسد، بلایای خشک رخ می‌دهد و در این مرحله دریاچه، تقریباً از بین رفته است، اگر مسئولان و دوستداران محیط زیست، فریاد می زنند که محیط زیست یا دریاچه دارد از بین میرود، نه به این دلیل است که می‌خواهند در کنار دریاچه قدم بزنند بلکه آنها نگران زیست انسان ها و سایر جانداران هستند.

🔴 نمک حاصل از خشک شدن بختگان آلوده و خطرناک است

وی، با تصریح اینکه اصولی ترین و اساسی ترین راه جلوگیری از افزایش گرد و غبار، تامین حقابه تالاب بختگان است، گفت: مدیران ما، باید بدانند که مسئله مربوط به سلامتی مردم است، گرچه مقداری حقابه به تالاب بختگان در این ماه‌های تر، رها سازی شده، اما نباید فراموش کنیم که ما در ماه های خشک دریاچه نیز مشکل اساسی داریم. نمک تشکیل شده در این تالاب بعد از خشک شدن، کاملا آلوده و خطرناک است اما برخی دامداران، از آنها استفاده می کند و این آلودگی بعد از مصرف توسط دام، وارد اکوسیستم ما انسان ها می شود و به دنبال آن، شاهد شیوع بیماری های صعب العلاج مردم حاشیه این تالاب هستیم.

رئیسی، بر لزوم ممانعت از ورود دام به درون دریاچه بختگان، تاکید کرد و در مورد ذرات معلق جامد و مایع در اتمسفر نیز گفت: ذرات ریزی که قطری کمتر از ۲.۵ میکرون دارند، با وجود اینکه مقدار آنها از ذرات درشت، کمتر است، اما به شدت خطرناکترند، این ذرات، به ویژه در بروز بیماری‌های مختلف قلبی، عروقی و تنفسی چون آسم تاثیرگذار بوده و بیماری های ویروسی را به شدت افزایش داده و عوامل بیماری‌زا را از یک نقطه به نقطه دیگر منتقل می‌کند و احتمال بیماری را افزایش می‌دهد.

او با اشاره به آمارهای به دست آمده و گراف های متعدد، خاطر نشان کرد: خشکی تالاب ها را نباید به گردن خشکسالی بیندازیم، پیش‌تر از این هم خشکسالی هایی اتفاق افتاده اما در شرایط مشابه، تمام آبی که وارد دریاچه  می‌شد، صرفاً از بارش نبوده و اقداماتی که ما انجام دادیم، خشکی کامل دریاچه را رقم زده است، به طور مثال، هزاران چاه غیر مجاز در حوزه آبریز دریاچه های طشک و بختگان، احداث و باعث کاهش آب رودخانه کر شده است. قبلاً سیلاب هایی که دشت مرودشت را در بر می گرفت، دریاچه را پر می‌کرد، اما از سال ۸۶ که سد سیوند و سد ملاصدرا احداث شد، و هدف سد سیوند، جلوگیری از غرقابی شدن مرودشت بود و باید بعد از هر سیلاب، آب آن برای دریاچه ها تخلیه می شد همچنین سد ملاصدرا نیز با هدف برقابی احداث شده و پس از تامین برق آب، باید بخشی از آب آن، برای دریاچه ها رهاسازی می شد، اما هیچکدام از اینها محقق نشد و نتیجه آن خشک شدن کامل بختگان بود.

🔴 حقابه امسال تالاب ها هنوز مشخص نشده است

مدیرکل محیط زیست فارس نیز در مورد مبلغ اعلامی استاندار فارس، در مورد حقابه بختگان، گفت: مقدار حقابه امسال هنوز مشخص نشده است و در کمیته احیای تالاب ها باید این حقابه تعیین شود که هنوز جلسه برگزار نشده است، مبلغی که استاندار، اعلام کرده است نیز باید صرف پروژه هایی برای دسترسی راحت تر حقابه به دریاچه شود.

عطا پورشیرزاد، پرداخت حقابه به شکل سنوات گذشته را مناسب نداشت و گفت: در مسیر پرداخت حقابه تا قسمت ورودی، ما شاهد هدر رفت جدی آب هستیم، باید مسیر حقابه اصلاح شود و پروژه هایی در این مسیر تعریف شود تا در راستای تحقق حقابه، تسهیل ایجاد شود.