بخش نقاشی‌خط حذف شد/ تاکید دوسالانه خوشنویسی بر حضوری‌نویسی  ، نشست خبری هفتمین دوسالانه ملی خوشنویسی ایران برگزار شد؛ در این نشست اعلام شد که بخش نقاشی‌خط از این دوره از دوسالانه حذف شده است و بر حضوری‌نویسی تاکید شده است.

به گزارش خبرنگار شهرمردم، صبح دوشنبه ـ ۲۵ دی ماه ـ نشست خبری هفتمین دوسالانه ملی خوشنویسی ایران برگزار شد.

در این نشست که در موزه هنرهای معاصر تهران برگزار شد، محمد خراسانی‌زاده (مدیر کل دفتر هنرهای تجسمی وزارت ارشاد و رییس شورای سیاست‌گذاری این رویداد)، حسین براتی (دبیر هفتمین دوسالانه ملی خوشنویسی)، سیداشرف صندوق آبادی (عضو شورای سیاست گذاری و قائم مقام انجمن خوشنویسان ایران) و امیر ملاحسنی (معاون هنری اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان قزوین) حضور داشتند.

خراسانی‌زاده که ریاست شورای سیاست‌گذاری این دوسالانه را برعهده دارد با ارایه توضیحاتی در رابطه با موارد مورد توجه این شورا گفت: از اولین تاکیدات شورای سیاست‌گذاری، ارتقای کیفیت آثار بود. این اتفاق نیازمند برخی تغییرات و اعمال سختگیری‌ها در فرایندهای اجرایی بود برون‌داد این تصمیم را می‌توان در رابطه با تعداد آثاری دانست که در نهایت انتخاب شدند. تاکید شورای سیاست‌گذاری بر کاهش تعداد آثار بود تا در سیر زمانی به نقطه‌ای برسیم که با افزایش کیفیت، دوسالانه تبدیل به آرزوی جدی‌تری برای هنرمندان شود.

او ادامه داد: تاکید مهم دیگر مبنی بر قایل شدن تفاوت میان دوسالانه و جشنواره‌هاست. باید این را در نظر گرفت که بینال‌ها، جشنواره نیستند با این حال اما گاه پیش آمده که دوسالانه‌ها، جشنواره‌هایی بودند که صرفا دو سال یک‌بار برگزار شدند. بر همین اساس نیز سیاست‌گذاری‌هایی صورت گرفت و سعی شد ساز و کارهای در این رابطه صورت گیرد. به عنوان مثال در بحث اقدامات جانبی جشنواره بعضی شهرستان‌های خارج از قزوین که در عرصه خوشنویسی سابقه داشتند برای برگزاری رویدادهایی در همکاری با دوسالانه اعلام آمادگی کردند.

خراسانی‌زاده اظهار کرد: فرق میان نوع داوری و نوع جریان‌سازی نیز از دیگر تفاوت‌هاست. در این زمینه نحوه پرداختن به خط منجر به توجه ویژه به بحث حضوری‌نویسی شد؛ با این نگاه سیاستی که حضوری نویسی بر روح زنده خوشنویسی تاکید دارد. به واسطه هنر خوشنویسی همواره می توان از بداهه نویسی استفاده کرد چرا که هنرمند می تواند در لحظه خط را خلق کند؛ در این فرایند هنرمند از خط سازی نیز دور خواهد شد. بر همین اساس بر حضوری‌نویسی تاکید ویژه شد و در  بخش اجرایی صورت گرفت.

در ادامه این نشست خبری حسین براتی – دبیر اجرایی هفتمین دوره دوسالانه – نیز بر تاکید شورای سیاست‌گذاری درخصوص حضوری‌نویسی نیز اشاره و اظهار کرد: برنامه‌ریزی برای برگزاری و اجرای هفتمین دوسالانه از شهریور ماه آغاز شد که با همراهی و همکاری مرکز هنرهای تجسمی کشور و انجمن خوشنویسان ایران و … صورت گرفت.

او افزود: خوشبختانه امسال با توجه به تاکیدی که از سوی شورای سیاست‌گذاری بر حضوری‌نویسی وجود داشت، شاهد افزایش کیفیت آثار و دقت در رابطه با آثار راه یافته به دوسالانه بودیم.

براتی گفت: روز جمعه (٢٩ دی ماه) شاهد برگزاری آیین اهدای جوایز و افتتاح هفتمین دوره در استان قزوین خواهیم بود که با حضور مقامات کشوری و استانی صورت خواهد گرفت. در این مراسم تجلیل از پیشکسوتان و اساتید بنام کشور همچون استاد علی‌اکبر پگاه را خواهیم داشت. همچنین همایشی تخصصی برای معرفی استاد علاالدین تبریزی که هفتمین دوره به نام ایشان برگزار شده است صورت خواهد گرفت؛ استاد تبریزی در رشته نسخ فعالیت کرده است.

دبیر اجرایی این دوسالانه اظهار کرد: در مجموع ٧٩۴ اثر که ارسال شد که به لحاظ کیفی و کمی مناسب بودند؛ باید با توجه داشت که پیش‌تر در شورای سیاست‌گذاری این مصوبه به تصویب رسید که هر هنرمند باید یک اثر را ارسال کند. بر اساس دیگر تصمیمات بخش نقاشی‌خط نیز از این دوره از دوسالانه حذف شد. درهمین اساس نگرانی داشتیم که تعداد آثار کاهش یابد، اما خوشبختانه با استقبال خوبی روبه‌رو بودیم.

براتی مشارکت همه استان‌ها در این دوسالانه گفت: همه استان‌های کشور در این فرایند حضور داشتند. بیشترین اثر را به ترتیب استان تهران، قزوین و خراسان رضوی به دبیرخانه ارسال کردند.

در ادامه سیداشرف صندوق‌آبادی از این دوسالانه به عنوان رخداد بزرگ فرهنگی و هنری یاد کرد و گفت: هنر خوشنویسی از هنرهای اصیل و تاریخی است. شاید بتوان گفت از هویت‌های فرهنگی ماست و به عنوان هویت فرهنگی از آن یاد می‌شود. با ادبیات، احادیث و قرآن مأنوس است و خوشنویسان سعی کرده‌اند، نگین اشعار و حکمت را بنویسند و در راستای معرفی هنر زیبای خوشنویسی تلاش و معنا را آشکار کنند.

او ادامه داد: در این دوره از دوسالانه عمیق‌تر و دقیق‌تر به حوزه خوشنویسی توجه شد؛ سعی کردیم به قالب‌های تخصصی‌تری فکر کنیم. در این دوره از بینال، قالب‌های مختلف رشته‌ای را دقیق‌تر دیدیم و بستری برای کشف استعداد و ایجاد آثار فاخر اقدام شد. در بخش نستعلیق سه زیرمجموعه را اختصاص دادیم؛ داوری‌ها جداسازی شد و زیرمجموعه‌ها این شایستگی را داشتند که به آن‌ها به صورت جداگانه توجه شود. بر همین اساس سیاه مشق، چلیپا و قطعات آزاد به صورت جداگانه دیده شد. امیدوارم این حرکت استمرار داشته باشد.

او گفت: نکته دیگری که در این دوره به آن توجه شد بخش بانوان بود. بانوان به عنوان بخش مهمی از تاثیرگذاران حوزه خوشنویسی هستند. از نگاه ما بانوان می‌توانند در بخش نسخ و ثلث قدرت رقابت زیادی داشته باشند اما فرصت مناسب برای آنان ایجاد نشده بود. امسال برای اولین بار این افتخار نصیب شد که یک بانو نفر اول بخش شکسته این جشنواره است‌ و این بستر ارزشمندی برای رشد بانوان در عرصه خوشنویسی است.

صندوق‌آبادی افزود: در بحث داوری سعی شده از بهترین‌های ایران استفاده شود؛ کسانی که در شیوه‌های مختلف خطاطی توانمندی دارند. سعی شده برای ایجاد اعتدال از حضور همه دوستان در داوری استفاده شود.

صندوق‌آبادی معتقد بود امروز یکی از طلایی‌ترین دوره‌های تاریخ خوشنویسی ایران است.

براتی در پاسخ به پرسشی درباره اینکه آیا تاکید بر حضوری‌نویسی با توجه به افزایش استفاده از هوش مصنوعی صورت گرفته است یا نه گفت: بحث حضوری‌نویسی در گذشته نیز بعضاً پیش می‌آمد و این شک وجود داشت که اثر داوری شده اصل هست یا خیر؛ بر همین اساس تاکید بر این بود که آثار منتخب به استان اعلام شود و پس از آن شرایطی در انجمن خوشنویسان استان ترتیب داده شده تا نسبت به خلق اثر نظارت شود؛ این دقت و نظارت از سویی دیگر نیز موجب افزایش کیفیت اثر خواهد شد.

صندوق‌آبادی نیز در پاسخ به همان سوال در رابطه با احتمال استفاده از هوش مصنوعی معتقد بود که اساس صفای خط مرتبط با صفای دل است. او در این رابطه گفت: «داند آن کس که آشنای دل است که صفای خط از صفای دل است» می‌توان تابلویی را با هوش مصنوعی و … خلق کرد که خود یک فن است اما آنچه که روح خوشنویسی را نشان می‌دهد احساس هنرمند است که روی کاغذ جاری می‌شود. جریان حرکت مرکب، عشق بازی هنرمند با مرکب و قلم است که اثرگذار خواهد بود. ما به دنبال هنر اصیل خوشنویسی هستیم که از گذشتگان به ما رسیده است. در کشورهای همجوار ما مانند ترکیه خطسازی می‌شود و نمی‌خواهیم به ما نفوذ کند و جهتمان را تغییر دهد.

او در پاسخ به حذف رشته نقاشی‌خط نیز گفت: نقاشی‌خط رشد خوبی داشته و به عنوان هنری که جوانان به آن مشغول هستند. انجمن خوشنویسان ایران سال گذشته مجمعی داشت، نقاشی‌خط در اساسنامه انجمن آمد و انجمن مکلف شد که شورای ارزشیابی آن را داشته باشد و ساماندهی حساب شده و دقیقی را از وضعیت نقاشی خط انجام شود. در این زمینه نیز با بزرگان این رشته مذاکراتی در این زمینه صورت گرفته است اما در حوزه اجرا این بحث مطرح شد که آثار ارایه شده از کیفیت خوبی برخوردار نبوده است؛ نگاه هیات داوران نیز این بود که نسبت آن به سایر آثار کمتر بود. مباحثی مانند بودجه و اعتبارات نیز وجود دارد که باید اولویت‌بندی صورت می‌گرفت. در هر صورت باید این نکته در نظر گرفته بود که نقاشی خط حذف نشده اما قرار است برای دوره بعد اقداماتی صورت گیرد. ظرف امسال خبرهای خوبی را خواهید شنید.

خراسانی‌زاده نیز در همین رابطه گفت: نقاشی‌خط پدیده مستقلی از نقاشی و خوشنویسی است. به‌خصوص در دوره فعلی ما با نقاشی‌خط‌هایی مواجه هستیم که پایه خوشنویسانه ندارد و واژگان بر معنای گرافیکی تاکید دارند. شاید نقاشی‌خط باید به یک رشته تازه و مستقل تبدیل شود. بر همین اساس تاکید شورای سیاست‌گذاری بر افزایش کیفیت حتما تاثیر عمیقی بر این امر داشته است. تصور می‌کنم نباید زیرمجموعه دوسالانه تخصصی خط دسته‌بندی شود و باید در بالاترین سطح خود پیگیری شود. امیدوارم ما نیز به این سمت حرکت کنیم که رویدادهای خاص نقاشی‌خط را داشته باشیم و در قامت یک رشته مستقل به آن نگاه کنیم.