به گزارش شهر مردم، علی اسدی افزود: ششمین فصل کاوش آبراهه‌های تخت جمشید که از ۱۵ مهر ماه آغاز شده، ۲۹ آذر ماه پایان می‌یابد.

وی ادامه داد: در این فصل کاوش، آبراهه‌ها بخش عمده‌ای از حیاط جنوبی کاخ «تچر» کاوش و منجر به شناسایی یک شاخه اصلی و ۲ شاخه فرعی از شبکه کانال‌های آبراهه‌های تخت جمشید شد.

اسدی عنوان کرد: آبراهه‌های شناسایی شده در این فصل کاوش دارای بالاترین کیفیت در میان شبکه کانال های زیر زمینی تخت جمشید است، زیرا همه بخش‌های آن با بلوک‌های سنگی ایجاد شده اند.

سرپرست کاوش‌های آبراهه های تخت جمشید اضافه کرد: برای ساخت این بخش از شبکه آبراهه ها، چه در کف، چه در دیواره‌ها و چه در سقف آنها، بلوک‌های سنگی تراش خورده به کار رفته است.

اسدی افزود: این دقت بالا به این دلیل است که معماران سلطنتی همانند ساخت بنای کاخ ها و بر اساس محاسبات از پیش انجام شده، اندازه بلوک‌های مد نظر را به سنگ‌تراشان سفارش داده و پس از آماده شدن، هر بلوک را متناسب با جایی از آبراه که به منظور آن در نظر گرفته بودند، قرار می‌دادند.

او اظهار کرد: همین عامل سبب شده تا امتداد طولی این آبراهه‌ها بسیار دقیق باشد و دقت اتصال سنگ‌ها نیز همانند بنای کاخ‌های روی تخت‌گاه تخت جمشید است.

عضو هیات علمی دانشکده باستان‌شناسی و مرمت دانشگاه هنر شیراز گفت: این در حالی است که در بخش‌های دیگر آبراهه‌ها که در صخره‌های طبیعی کوه مهر تراشیده شده، معماران سلطنتی چندان دخیل نبوده و تنها مسیری که باید آبراهه در آن ایجاد میشد را مشخص و کار را به سنگتراشان می سپرده اند۔ به همین دلیل نیز کفیت تراش بخش‌های ایجاد شده در صخره‌ها خشن‌تر است.

اسدی توضیح داد: در بخش های صخره تراش آبراهه ها، نیازی به ایجاد بلوک‌های سنگی جداگانه نبوده، چرا که صخره‌های طبیعی، خود این بستر را برای ساخت آبراهه فراهم می‌کرده‌اند؛ بنابراین تنها مسیر در نظر گرفته شده برای سنگ‌تراشان مشخص می‌شده و آنها از سطح صخره ها کار تراش را تا عمق مد نظر ادامه میداده اند۔ همچنین به احتمال زیاد هر ۶ تا هشت متر از تراش مسیر به یک سنگ‌تراش و دستیاران او سپرده می‌شده است۔ زیرا شواهد این تقسیم بندی کار در برخی قسمت های کف آبراهه ها بازمانده است.

اسدی افزود: این کار همچنین باعث می‌شده تا ایجاد آبراهه‌های صخره ای سرعت بالایی بگیرد؛ چرا که اگر می‌خواستند آبراهه‌های ایجاد شده در صخره را (نه از سطح زمین و بلکه ) به صورت تونلی ایجاد کنند، تنها یک سنگ‌تراش می‌توانسته در امتداد مسیر یک تونل کار کند که علاوه بر دشواری کار در این روش، مشکل زمانبر بودن ساخت و نبود روشنایی مناسب و دشواری تنفس سنگ‌تراش نیز وجود داشته است.

سرپرست کاوش‌های آبراهه های تخت جمشید گفت: از این رو در همه بخش‌های تراشیده در آبراهه‌های صخره‌ای، تراش از روی تختگاه شروع شده است اما کف همه آبراه‌های اصلی باید در یک سطح مساوی و با یک شیب بسیار اندک برای حرکت آب به سمت خروجی آبراهه‌ها می‌رسیده‌اند.

اسدی توضیح داد: به همین دلیل است که ارتفاع آبراهه‌های صخره‌ای در برخی نقاط نزدیک به هفت مترارتفاع داشته و در بعضی نقاط به کمتر از یک متر می‌رسیده‌اند.

او توضیح داد: در نقاطی که ارتفاع آبراهه‌ها بیشتر است، سطح طبیعی صخره بالاتر بوده و در موارد دیگری که ارتفاع کمتری دارند، صخره‌ها در سطح پایین‌تری قرار داشته‌اند۔

او ادامه داد: با این حال معماران سلطنتی هخامنشی برای زیبایی منظری، همه کاخ‌ها را در یک سطح ایجاد نکرده‌اند و این جانمایی کاخ‌ها در سطوح مختلف باعث شده تا زیبایی معماری ویژه‌ای در مجموعه کاخ‌ها و حیاط ها شکل گیرد.

سرپرست کاوش‌های آبراهه های تخت جمشید گفت: به همین خاطر آن بخش از آبراهه‌ها که ارتفاع بیشتری دارند – به طور مثال قسمت هایی که در زیر حیاط کاخ هدیش ایجاد شده اند – به این خاطر است که ارتفاع کوه و صخره‌ها در آن محل ها بیشتر از دیگر بخش‌ها بوده و در نتیجه آبراهه های ایجاد شده در آنها نیز ارتفاع بیشتری دارند.

بازسازی فرضی کوه مهر دستاوردی از کاوش ششم

اسدی گفت: از سوی دیگر ، محل هایی مثل آبراهه های حیاط کاخ تچر که با بلوک‌های سنگی ایجاد شده، بخش‌هایی از تختگاه تخت جمشید هستند که در محل آنها کوه مهر امتداد نداشته است.

اسدی گفت: به عبارت دیگر و بویژه بر اساس نتایج کاوش فصل اخیر، می‌دانیم که دست‌کم در حیاط جنوبی کاخ تچر، یا به طور کلی صخره‌ها امتداد نداشته و یا سطح آنها به اندازه‌ای پایین بوده که معماران مجبور بوده اند تا روی آنها را با شفته‌ریزی و روشی همانند ساخت سدهای خاکی امروزی بالا آورده و سپس در سطح مورد نیاز با ایجاد بلوک‌های سنگی و با یک نقشه قبلی متناسب با چیزی که در نظر داشته، آبراهه‌ها را ایجاد کرده‌اند.

عضو هیات علمی دانشکده باستان‌شناسی و مرمت دانشگاه هنر شیراز یادآور شد: البته امروز، نمی‌توانیم شکل دقیق کوه طبیعی که که به فرمان داریوش بزرگ تبدیل به تختگاه نسبتا منظم تخت جمشید شده را بازسازی کنیم با این حال برخی از نتایج کاوش اخیرموجب می شود که به درک بهتری از وضعیت اولیه محل تختگاه تخت جمشید پیش از ساخته شدنش پی ببریم و دلایل و مزایای در نظر گرفتن محل آن بفرمان داریوش بزرگ و بتوسط معماران او را بدانیم.

کشف اسکلت مرد ۲۵ ساله در آبراهه های کاخ تچر

اسدی ادامه داد: علاوه بر درک بهتر از وضعیت معماری آبراهه‌های کاخ تچر، یک اسکلت انسانی نیز در کف آبراهه ها شناسایی شد که بر اساس مشاهدات اولیه و نظر متخصصان انسان‌شناسیِ همراه گروه کاوش، این اسکلت مربوط به مردی حدودا ۲۵ ساله است.

سرپرست کاوش‌های آبراهه های تخت جمشید گفت: دلایل مرگ این فرد و تاریخ دقیق آن، تا پیش از مطالعات آزمایشگاهی به طور دقیق مشخص نخواهد شد و شاید نیز هرگز به طور قطعی مشخص نشود.

او ادامه داد: با این حال می‌توان گفت: این مرد ۲۵ ساله، به احتمال بالا، بلافاصله پس از ویرانی کاخ‌های تخت جمشید به وسیله یونانیان و اسکندر درگذشته یا کشته شده است؛ چرا که محل قرارگیری آن روی کف آبراه نشانگر تمیزی آبراهه ها و عدم ورود رسوباتی است که احتمالا بلافاصله پس از تخریب بناها و از طریق دریچه های منتهی به آب راهه‌ها این سازه‌ها را در برگرفته و پر کرده اند.

به نقل از ایرما، این مجموعه جهانی در ۱۰ کیلومتری شمال مرودشت و ۵۷ کیلومتری شیراز واقع شده و هرساله میزبان گردشگران بسیاری از سراسر ایران و جهان است.