عبدالغفور مصطفایی -خبرنگار شهر مردم، روزنامه «شهر مردم» در ادامه واکاوی کابوس چالشها و معضلات پیشروی نظام آموزشی و تربیتی ـ بهویژه در مقطع ابتدایی ـ اینبار از زبان معاون آموزش ابتدایی اداره کل آموزش و پرورش استان فارس از چند و چون مسائل باخبر شده و برای کاهش روند ناشی از آسیبهای تربیتی و آموزشی، راهکارهای ارائهشده را مورد کنکاش قرار داده تا بستر را برای آشنایی با عمق ماجرا از سوی جامعه هدف بیش از گذشته فراهم کند تا بتوان با ابزار، علم، آگاهی و روشهای نوین به مقابله با دیو جهل و عدم آگاهی از نظام آموزشی، گامهای مؤثر و تأثیرگذار برداشت.

در این راستا، فعال فرهنگی و آموزشی در پاسخ به سؤال خبرنگار «شهر مردم» مبنیبر اینکه مهمترین چالشها و آسیبهای پیشروی دانشآموزان مقطع ابتدایی در استان فارس چیست و برای رفع این معضل چه راهکارهایی پیشنهاد میدهید، گفت: بنده واکاوی عمیق چالشهای نظام تعلیم و تربیت در مقطع حساس ابتدایی، ما را با چند مسئله بنیادین روبهرو میکند که حل آنها نیازمند عزمی جهادی است و یکی از نگرانیهای اصلی، ضعف در سواد پایه دانشآموزان است؛ بهگونهای که شاهدیم برخی دانشآموزان در پایههای بالاتر در مهارتهای بنیادین مانند خواندن، نوشتن، درک مطلب و نیز مفاهیم اولیه ریاضی و علوم با مشکل مواجهاند. این ضعف، همچون بنایی است که اساسی سست دارد و تداوم تحصیل را برای کودک دشوار میسازد.

    کودکان بازمانده از تحصيل؛ زخمي کهن بر پيکر عدالت آموزشي است

ژیلا حیدری در مورد اینکه آیا کودکان بازمانده از تحصیل، زخمی کهن بر پیکر عدالت آموزشی است، افزود: بله و عمدتاً ریشه در فقر مالی، فرهنگی و مسائل اجتماعی دارد و امکان بهرهمندی این کودکان از حق طبیعی آموزش را سلب میکند.

وی خاطرنشان کرد: حضور دانشآموزان دیرآموز در کلاسهای عادی، بدون دریافت حمایتهای تخصصی، چالش دیگری است که اگر مورد غفلت واقع شود، نهتنها به پیشرفت این دانشآموزان منجر نمیشود، بلکه ممکن است به دلیل تجربه شکست مکرر، منجر به افت شدید عزتنفس و بیانگیزگی در آنان و نهایتاً بازماندگی از تحصیل گردد.

معاون آموزش ابتدایی ادارهکل آموزش و پرورش استان فارس تصریح کرد: مسئله مهم دیگر این است که گاهی نظام آموزشی آنچنان در دام محفوظات گرفتار میشود که از پرداختن کافی به مهارتهای ضروری زندگی و شهروندی غافل میماند.

وی با اشاره به اینکه برای مواجهه با چالشها، راهکارهای ما کاملاً عملیاتی و هدفمند طراحی شده است، بیان کرد: برای مقابله با افت تحصیلی، کارگروههای تخصصی کیفیتبخشی در دروس پایه فارسی، ریاضی، علوم و مهارتهای زندگی با حضور استادان و معلمان مجرب و کارآزموده تشکیل شده است که به تولید بستههای آموزشی و برنامههای هدفمند توانمندسازی معلمان، دانشآموزان، مدیران، والدین و نیروهای پشتیبانی و اجرایی مدرسه بهعنوان کنشگران اصلی میدان تعلیم و تربیت میپردازند.

این فعال فرهنگی اضافه کرد: با توجه به اهمیت توسعه سواد خواندن و درک مطلب بهعنوان کلید اصلی یادگیری در همه دروس، تفاهمنامهای با کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان منعقد شد تا از ظرفیت بینظیر این کانون برای ترویج و توسعه «سواد خواندن» و پرورش خلاقیت، همزمان با شروع سال تحصیلی استفاده کنیم. در همین زمینه، احیای برنامه «گلستانخوانی» با تغییراتی در سبک و سیاق آن نیز در دستور کار است.

معاون اداره آموزش مقطع ابتدایی در پاسخ به سؤال خبرنگار مبنیبر اینکه برای جلوگیری از کودکان بازمانده از تحصیل چه برنامههایی در دست اجرا دارید، ابراز کرد: برنامه ما برای کودکان بازمانده از تحصیل، فراتر از شناسایی صرف است و با پیگیری مستمر، پشتیبانی همهجانبه عاطفی و مالی و استفاده از ظرفیتهای خیرین، تلاش میکنیم تا این کودکان را جذب و مهمتر از آن، در سیستم آموزشی نگهداری کنیم. در این راستا، برای حل معضل دانشآموزان دیرآموز، خوشبختانه با حمایت مستقیم استاندار فارس و مدیرکل آموزش و پرورش استان، اعتبار لازم برای اختصاص چهار ساعت اضافهکار هفتگی به معلمان این دانشآموزان از ابتدای سال تحصیلی آینده تأمین شده تا معلم فرصت و منابع لازم برای کار فردی و جبرانی را داشته باشد. علاوه بر این، برای جبران شکاف آموزشی کودکانی که در سال تحصیلی پیشرو وارد کلاس اول ابتدایی میشوند و به هر دلیل از آموزش پیشدبستانی محروم ماندهاند، بسته آموزشی ۸۸ ساعته طراحی و با تربیت مربیان مجرب، از اوایل مردادماه کار آموزش این کودکان دنبال شد تا از همان ابتدا، پایه آموزش آنان تقویت شود و با آمادگی لازم در حوزه مهارتهای زبانی و اجتماعی وارد مدرسه شوند.

    چالشهاي پيشروي معلمان چندوجهي است

حیدری در مورد اینکه چالشهای اصلی پیشروی معلمان در کلاسهای درس امروز چیست و شما چگونه به توانمندسازی آنان میپردازید، تصریح کرد: تحقق هر راهکاری در گرو نقش بیبدیل معلم است و چالشهای پیشروی معلمان امروز بسیار پیچیده و چندبعدی است. از یکسو، نیاز مبرم بهروزرسانی دانش و مهارتهای حرفهای احساس میشود و از سوی دیگر، همچنان شاهد تداوم روشهای سنتی تدریس هستیم که با نیازهای نسل جدید همخوانی کامل ندارد. اما شاید یکی از اساسیترین چالشها، شکاف دیجیتالی و زبانی بین معلمان و دانشآموزان نسل دیجیتال باشد؛ نسلی که در دنیایی کاملاً متفاوت بزرگ شده و زبان و ذائقه یادگیری آن با گذشته تفاوتهای بنیادین دارد و این شکاف، انتقال مفاهیم آموزشی را دشوار میسازد.  این فعال فرهنگی اضافه کرد: همچنین گاهی دخالت غیرتخصصی و ناآگاهانه اولیا در فرآیند تدریس و مدیریت کلاس، کار معلم را با دشواری مضاعفی مواجه میکند. برای رفع این چالشها، برنامه توانمندسازی معلمان تحت عنوان «برنامه توانا» در سطح ملی و همچنین در استان فارس در دستور کار آموزش و پرورش قرار گرفته است و با برگزاری دورههای حضوری توانمندسازی، مستقیم به سراغ تأثیرگذارترین افراد رفتهایم.