چگونه حاجی فیروز به تکدی‌گری افتاد؟!، داود فتحعلی بیگی، با تشریح پیشینه تاریخی حاجی فیروز ابراز تاسف کرد که این نماد فرهنگی و ملی به دستاویزی برای تکدی‌گری تبدیل شده است.

این هنرمند که بیشتر در حوزه نمایش‌های ایرانی، صاحب تجربه و تخصص است، درباره پیشینه حاجی فیروز توضیح داد: اساسا در دوره‌ای که بیشتر مردم سواد نداشته‌اند، معمولا حساب سال و ماه از دست‌شان می‌رفته و عنوان‌های خاصی برای تقویم می‌گذاشته‌اند مانند چله کوچیک، چله بزرگ و … در چنین شرایطی که اغلب مردم، به حساب سال و ماه دسترسی نداشته‌اند، دسته‌جات نوروزخوان در اقصی نقاط کشور پیام‌آور نوروز و بهار بوده‌اند.

او ادامه داد: نوروز برای مردم ما نه تنها سرآغاز سال نو بلکه همزمان با شروع بهار و بیداری طبیعت و فراهم شدن زمینه کشاورزی و دامداری بوده است. به همین دلیل، آمدن بهار برای مردم سرزمین ما که اغلب کشاورز یا دامدار بوده‌اند، اهمیت بسیاری داشته و پیام بهار نیز جالب توجه بوده است.

فتحعلی بیگی با بیان اینکه در سالشمار ایرانیان، یکی از رویدادهای مهم، تعریف تقویم بر اساس گردش طبیعت بوده است، ادامه داد: ایرانیان این موضوع را در قالب برخی از خرده نمایش‌ها به معرض تماشا می‌گذاشته‌اند و در هر نقطه از کشور، عنوانی برایش در نظر می‌گرفتند ولی سنت نوروزخوانی، مهم‌ترین سنتی نمایشی در بهار بوده است.

این پژوهشگر و متخصص نمایش‌های ایرانی افزود: حاجی فیروز جزو دسته جات نوروزخوانی بوده که پیام نوروزی می‌آورده است و از آنجاکه چنین مژده‌ای به مردم می‌داده، آنان نیز برای تشکر، هدیه‌ای به او می‌داده‌اند و این گونه نبوده که او خود دست دراز کند و از مردم گدایی کند.

فتحعلی بیگی با اشاره به تحولات زمانه اضافه کرد: بعدها بسیاری از آیین‌های نمایشی در گذر زمان رنگ باخته‌اند و متاسفانه در این بین، عده‌ای هم حاجی فیروز را دستمایه تکدی‌گری قرار داده‌اند و این مساله سال‌هاست که در کشور ما ریشه دوانده و حرف امسال و پارسال نیست.

او با تاکید بر ضرورت توجه نهادهایی مانند شهرداری به امور فرهنگی و ملی خاطرنشان کرد: بهترین کار برای پاسداشت آیین‌های نوروزی این است که نهادهایی مانند شهرداری پای کار بیایند و دسته‌جات نوروزی را فعال کنند تا اینها پیام‌آور نوروز باشند و فضای شهر را مملو از شادی و سرور کنند. با این شیوه، بخش تکدی‌گری به تدریج کمرنگ می‌شود چراکه جمع‌آوری متکدیان به این آسانی نیست.

فتحعلی بیگی با ابراز تاسف از تگناهای اقتصادی افزود: در این شرایط دشوار، عده‌ای چاره‌ای ندارند اما همیشه تعداد دیگری هم هستند که از این وضعیت سوءاستفاده می‌کنند. بخصوص باندهایی که کودکان را در خیابان‌ها اجیر می‌کنند و آنان را دستمایه کاسبی و تکدی‌گری قرار می‌دهند.

این کارگردان با تاکید بر ضرورت احیای آیین‌های نوروزی در شهرهای گوناگون ادامه داد: مردم باید این آیین‌ها را ببینند و از پیشنیه فرهنگی کشور خود آگاه شوند. در کنار این، مسئولان نیز باید تامل و تحمل کافی داشته باشند چون میر نوروزی همان گونه که مژده آمدن بهار را می‌دهد، شروع به انتقاد هم می‌کند و ممکن است حرف‌هایی بزند که به مذاق مسئولان خوش نیاید. به همین دلیل در طول تاریخ، همیشه قدرتمندان در صدد سانسور میر نوروزی بوده‌اند. البته این سنت‌های نمایشی از اواخر دوره قاجار به این سو به تدریج کمرنگ شده‌اند و حالا لازم است بار دیگر به آنها بازگردیم.