جلال‌الدین عرفانی – خبرنگار شهر مردم، هر سال بیش از ۱۲۰ میلیون نفر مسافر، سفرهای درون‌شهری اتوبوس‌های شیراز هستند. رئیس سازمان مدیریت حمل‌ونقل مسافر شهرداری شیراز در نشست خبری خود به مناسبت قرار گرفتن در آستانهٔ هفتهٔ حمل‌ونقل با بیان این مطلب، ضمن ارائهٔ گزارشی اجمالی پیرامون فعالیت‌های این حوزه گفت: هرچند وضعیت حوزهٔ حمل‌ونقل عمومی ما از بسیاری شهرها بهتر است، اما هنوز نیازمند اصلاحاتی هستیم و باید با انتظارات مردم گام برداریم. در حال حاضر ۷۵۰ اتوبوس ما روزانه ۳۵۰ هزار نفر را جابه‌جا می‌کنند که این رقم سالانه به بیش از ۱۲۰ میلیون سفر می‌رسد؛ البته این را باید با انتقال روزانه ۵۰ هزار نفر سفر با تاکسی، انتقال روزانه ۱۲۰ هزار دانش‌آموز با سرویس مدارس و ۵۰ هزار سفر برون‌شهری از طریق پایانه‌های حمل‌ونقل مسافر برون‌شهری جمع ببندیم که به یک رقم بسیار بالا می‌رسیم و این نشان‌دهندهٔ اهمیت حوزهٔ حمل‌ونقل مسافر است.

رامین طالبی با اشاره به انجام روزانه یک‌هزار و ۲۰۰ سرویس حمل مسافر ورودی و خروجی تنها از پایانهٔ کاراندیش، از فعالیت یک‌هزار و ۸۰۰ رانندهٔ اتوبوس در این حوزه خبر داد و اضافه کرد: در حال حاضر ما ۱۳ هزار راننده تاکسی اسمی، به اندازهٔ تعداد تاکسی‌های شهر داریم که هشت هزار نفر از آنها به‌صورت عینی فعالیت خود را انجام می‌دهند. اگر این را با متر و معیار مناسب اندازه بگیریم، به اهمیت بالای این حوزه پی می‌بریم.

وی تصریح کرد: در هشت ماه نخست امسال یک‌میلیون و ۱۴۶ هزار نفر مسافر تنها از پایانهٔ کاراندیش با ۶۴ هزار و ۱۴۶ سرویس وارد و خارج شده‌اند. همچنین در همین مدت، ۶۲۰ هزار مسافر با ۳۱ هزار و ۸۶۳ سرویس از پایانهٔ مدرس و ۸۳ هزار مسافر نیز با ۱۱ هزار سرویس از خدمات پایانهٔ امیرکبیر استفاده کردند و امروز پایانهٔ کاراندیش ما به‌عنوان بهترین پایانهٔ سبز در کشور شناخته می‌شود.

طالبی از جانمایی زمین محل ساخت و انتقال پایانهٔ کاراندیش در مجاورت ایستگاه راه‌آهن شیراز خبر داد و با اشاره به برخی مشکلات تملکی آن، از اجرایی شدن این پایانه در آیندهٔ نزدیک پس از تعیین‌تکلیف تملک این زمین خبر داد. وی گفت: در خصوص نقدهای مطرح‌شده، به‌ویژه در خصوص فرسودگی ناوگان، همهٔ موارد را قبول داریم، چراکه در خوش‌بینانه‌ترین حالت امروز ۵۰ درصد ناوگان اتوبوس ما بر طبق تعریف فرسودگی یعنی فعالیت بالای ۱۰ سال، فرسوده هستند.

وی ادامه داد: اما اینکه چرا بهسازی و نوسازی نشده اس، یکی از دلایل، افزایش قیمت اتوبوس‌هاست که امروز قیمت یک دستگاه اتوبوس دیزل بین ۱۳ تا ۱۵ میلیارد تومان است. این قیمت برای خرید یک‌صد دستگاه اتوبوس رقم بسیار بالایی است. از طرف دیگر، حتی اگر این پول را بگذاریم و منابع هم تأمین کنیم، خودِ شرکت‌های سازنده توان تولید این تعداد اتوبوس را ندارند.

رئیس سازمان حمل‌ونقل مسافر شهرداری شیراز گفت: امروز بسیاری از اتوبوس‌ها وضعیت قابل قبول ندارند، اما وقتی روزی ۳۵۰ هزار مسافر باید با این اتوبوس‌ها جابه‌جا شوند یعنی نمی‌توانیم یک لحظه خدمات‌دهی را متوقف کنیم و این به آن معناست که همهٔ طبقات جامعه از این اتوبوس‌ها استفاده می‌کنند. امسال ۳۰۰ میلیارد تومان برای خرید اتوبوس در بودجه دیده شده تا شاید بتوانیم ۲۵ دستگاه اتوبوس خریداری و به ناوگان اضافه کنیم. از سوی دیگر ۲۴ دستگاه اتوبوس هم در حال مرمت و بازسازی است که هزینهٔ هر کدام ۲ تا سه میلیارد تومان است و مصوبهٔ شورا برای بازسازی یک‌صد دستگاه اتوبوس دیگر را هم داریم.

وی تصریح کرد: یکی دیگر از مشکلات، شعاع خدمات‌دهی اتوبوس‌هاست که با این ظرفیت آسیب‌دیده و فرسوده، مجبوریم در دامنه‌ای گسترده خدمات بدهیم؛ مثلاً خدمات‌دهی به روستاهای اطراف مثل کین‌آباد، قلات و دیگر نقاط که همه توقع خدمات دارند و ما هم خدمات خود را ارائه می‌دهیم. همین خدمات از محدودهٔ اختیارات ما خارج شده است. این در حالی است که امروز شهرداری‌ها از ناحیهٔ دولت هیچ خدماتی در حوزهٔ اتوبوس و حمل‌ونقل عمومی دریافت نمی‌کنند و از سوی دیگر، اگر یک اتوبوس یک روز از خط خارج شود، سرفاصله بسیار زیاد می‌شود و این انتقاد و اعتراض مردم را در پی دارد و ما هم مجبوریم با همین اتوبوس فرسوده هم خدمات ارائه دهیم.

طالبی در پاسخ به سؤالی در خصوص علت اینکه رانندگان سرویس مدارس به‌رغم اعلام قبلی لباس فرم نمی‌پوشند، گفت: در مورد البسهٔ رانندگان سرویس مدارس، ۱۰ میلیارد تومان برای خرید لباس فرم ۱۵ هزار نفر زن و مرد سرویس مدارس هزینه و لباس تهیه شده اما چون رنگ لباس‌ها سورمه‌ای و شبیه لباس‌های عادی است، شاید همین باعث شده که مشخص نباشد از لباس فرم استفاده می‌کنند.

وی اظهار کرد: در خصوص اینکه چرا بر روی همهٔ اتوبوس‌ها تبلیغات زده نمی‌شود تا سودآوری بیشتری داشته باشد، علت این است که این تبلیغات به رنگ اتوبوس‌ها آسیب می‌زند و به همین دلیل تبلیغات بر روی اتوبوس‌های قدیمی‌تر نصب می‌شود. هم‌اکنون بر روی ۱۵۰ اتوبوس تبلیغات اجرا شده است و البته مجوز محتوایی آن از ارشاد اسلامی صادر می‌شود.

وی از نصب پانل‌های تبلیغاتی بر روی تاکسی‌ها در آیندهٔ نزدیک خبر داد و در خصوص نبود کارت بلیت گفت: بستر کارت بلیت در حال حاضر آماده است و بانک شهر و شهرداری قرارداد دارند. در حال حاضر بانک شهر مشکلاتی دارد که کج‌دار و مریز در حال کار هستیم. البته در حالی که شیراز ۲ میلیون نفر جمعیت دارد، ما ۲ میلیون و ۸۰۰ هزار کارت بلیت اتوبوس توزیع کرده‌ایم. در خصوص کارت‌ها تلاش داریم سازوکاری تعریف شود که با همین کارت‌های شتاب هم مردم بتوانند کرایهٔ اتوبوس را پرداخت کنند، اما بخشی از مشکلات مرتبط با دستگاه‌های فرادست است.

وی با اجرای سیستم‌های BMS و TMS بر روی تاکسی‌ها و اتوبوس‌های شیراز از چند سال قبل، از آمادگی این سازمان برای اجرای طرح‌های هوشمندسازی خبر داد و افزود: ما ظرف یک ماه می‌توانیم اپلیکیشن‌ها و سیستم‌های هوشمندسازی را اجرا کنیم، اما برخی تصمیمات بالادستی ما را با مشکل مواجه می‌کند. اما در خصوص راه‌اندازی اتوبوس برقی، اول اینکه زیرساخت‌های آن مهیا نیست و دوم اینکه ما با پول یک اتوبوس برقی می‌توانیم دو اتوبوس دیزلی را نوسازی کنیم.

وی ادامه داد: در حال حاضر میانگین هزینهٔ دریافتی کرایهٔ اتوبوس ۲۸۰۰ تومان است و ما ۲۰ هزار تومان برای هر نفر سوبسید می‌دهیم و هر یک‌صد میلیارد تومان برای جبران این بخش یارانه به اتوبوس‌ها پرداخت می‌شود. به همین دلیل اخیراً لایحه‌ای به شورای شهر برای نوع واگذاری اتوبوس ارائه کردیم که در صورت تصویب، اجرا می‌شود.

طالبی گفت: در این لایحه سه روش را مطرح کردیم؛ مدل اول، دریافت قیمت تمام‌شدهٔ کرایه هر مسیر مثل نانوایی‌های آزادپز است؛ یعنی اگر کرایه ۲۵ هزار تومان است، دیگر ما سوبسید ندهیم و خود مسافر پرداخت کند. مدل دوم این است که بخش خصوصی بازسازی و نوسازی را انجام دهد و تا پنج سال آینده قرارداد بسته و وضعیت فعلی را نگه داریم. مدل سوم هم این است که مانند اتوبوس‌های برون‌شهری، هر کس اتوبوس داشت ما به او اجازهٔ فعالیت و خط می‌دهیم و با تعرفهٔ آزاد می‌تواند خدمات ارائه دهد. البته اتوبوس‌های شهری با قیمت قبل فعالیت دارند، اما اگر مسافر خواست سریع‌تر و بهتر سفر کند، می‌تواند با پرداخت هزینهٔ بیشتر از این اتوبوس‌ها استفاده کند.

رئیس سازمان حمل‌ونقل مسافر شهرداری شیراز گفت: اما چند خبر خوب برای تاکسی‌ها هم داریم. اول اینکه تا چند وقت آینده ارائهٔ سوخت CNG رایگان برای تاکسی‌ها انجام می‌شود و در کنار آن کارت رفاهی رانندگان تاکسی که مانند عابر بانک است صادر و خدمات خوبی به آنها ارائه می‌شود.

وی ادامه داد: یکی دیگر از اقدامات ما راه‌اندازی پلتفرم تاکسی اینترنتی شیراز است که با این کار، با توجه به حذف پرداخت هزینه‌های بالادستی تاکسی‌های اینترنتی دیگر مثل ۱۵ درصد پورسانت، کرایه‌های آنها کمتر از دیگر تاکسی‌ها خواهد بود. از طرفی، سایر خودروهای مسافر بر شخصی هم که در این پلتفرم ثبت‌نام کنند می‌توانند از امکانات تاکسی‌ها مثل سوخت CNG رایگان و سایر خدمات بهره‌مند شوند. البته چون حدود ۳۰ درصد از تاکسی‌ها گوشی هوشمند ندارند و استفاده نمی‌کنند، این باعث نمی‌شود که همهٔ آنها از چرخهٔ گردشی خارج شوند و تعدادی هنوز به خدمت عادی خود در شهر ادامه می‌دهند.

وی با اشاره به افزایش قیمت تاکسی به حدود ۹۰۰ میلیون تومان گفت: اگر حتی ۴۰۰ میلیون تسهیلات ۱۸ درصدی برای نوسازی داده شود و ۱۴۰ میلیون تومان هم بابت اسقاط و یک‌صد میلیون هم به‌صورت بلاعوض، باز هم رانندهٔ تاکسی برای نوسازی مبلغ زیادی کم دارد؛ این در حالی است که حتی پرداخت اقساط هم برایش مشکل است. اگر دورهٔ قبل با یک‌صد میلیون تومان کمک بلاعوض، یک‌صد میلیون وام و پول حاصل از اسقاط، رانندگان توانستند خودرو تهیه کنند، چون قیمت ماشین ۳۰۰ تا ۴۰۰ میلیون تومان بود و راننده تنها می‌خواست ۳۰ میلیون تومان تهیه و پرداخت کند.

طالبی با اشاره به فرسودگی ۶۰ درصدی ناوگان تاکسیرانی از تلاش برای تعریف روش‌هایی برای توانمندسازی رانندگان تاکسی خبر داد و گفت: امروز در پایانه‌های مسافربری ما نیز اتفاقات خوبی در حال رخ دادن است؛ از جمله راه‌اندازی اولین صندلی‌های تخت‌شو و راه‌اندازی هتل‌های کپسولی برای استراحت مسافران که به‌زودی به مناسبت هفتهٔ حمل‌ونقل در پایانهٔ کاراندیش اجرا می‌شود. همچنین آمادگی استقرار اورژانس در پایانه‌های مسافربری را نیز داریم؛ چراکه با توجه به کاهش مسافرت‌های هوایی، مردم به این سمت روی آورده‌اند و معتقدیم پایانه‌های مسافربری نیز مانند فرودگاه‌ها آبروی شهر هستند و باید بهترین امکانات را داشته باشند.

طالبی گفت: در خصوص راه‌اندازی جایگاه‌های سوخت تک‌نازله نیز اگر سرمایه‌گذاری باشد، آماده هستیم و با شرکت پخش فرآورده‌های نفتی هماهنگی لازم انجام شده است. در کنار آن، برای راه‌اندازی مراکز معاینهٔ فنی هم اگر کسی درخواست داشته باشد، آمادهٔ همکاری هستیم.