گرانی بنزین شاید وقتی دیگر؟!به گزارش الهام فیروزی خبرنگار شهر مردم، در سال آینده، قیمت بنزین، گازوئیل و دیگر فرآورده‌های انرژی، تغییر نخواهد داشت و بهای آنها، مانند سال ۱۴۰۲ محاسبه می شود، این عبارت اظهار نظر اخیر رحیم زارع، سخنگوی کمیسیون تلفیق لایحه بودجه سال آینده بوده که با بیان آن، تلاش کرده تا دلنگرانی عموم جامعه را که در یکی دو سال اخیر، درباره افزایش بهای بنزین و به تبع آن گران شدن سایر اقلام داشته اند، از بین ببرد. این در حالی بوده که افزایش بهای بنزین، موضوعی بوده که اگرچه بعد از سال ۱۳۹۸ و تجربه گران شدن شبانه بهای بنزین، دیگر شکل اجرایی به خود نگرفته است، اما به دفعات این بحث به دلیل اجرای طرح ها و اعلام برنامه های مختلف از جمله تخصیص بنزین به سرپرستان خانوار در استان های پایلوت این طرح، جمع آوری کارت های سوخت آزاد از بسیاری جایگاه ها و محدود شدن کارت ها، همچنین صحبت ایده سه نرخی شدن سوخت خودروها، زمزمه هایی درباره آن مطرح شده است.

*ماجرای یک چراغ سبز

تدابیری که اگرچه متولیان امر، دلیل آن را ساماندهی میزان سوخت در کشور عنوان کرده اند، اما تجربه سال ۱۳۹۸ موجب شده تا این اظهار نظرها باز هم نتواند، دلنگرانی های مستمری را در میان آحاد جامعه در این باره کاهش دهد، چرا که این اقدام، نه تنها به طور مستقیم موجب بالا رفتن هزینه حمل و نقل در وسایل حمل و نقل عمومی و علاوه بر آن هزینه جابجایی کالاها و دیگر اقلام خواهد شد، بلکه غیرمستقیم نیز بهای دیگر کالاهای مصرفی و معیشتی را نیز افزایش خواهد داد. روندی که موج پرشتاب تورمی را رقم خواهد زد. آن هم در شرایطی که این روزها، گرانی به دغدغه ای جدی برای طیف وسیعی از خانواده های ایرانی تبدیل شده است و بسیاری از ایرانیان، مسیر تامین هزینه های زندگی در ماراتن قیمت ها، از نفس افتاده اند.

در این میان، اوایل ماه جاری نیز اظهار نظر جلال محمودزاده، نماینده مردم مهاباد در مجلس شورای اسلامی، به نوعی موجب شد تا شائبه های جدی تری در زمینه بالا رفتن بهای سوخت مطرح شود، چرا که وی از این موضوع سخن گفت که بهارستان نشینان در پایتخت، چراغ سبز گران کردن حامل‌ های انرژی را به دولت نشان داده اند و بر این اساس، ممکن است بنزین یا دیگر حامل های انرژی، افزایش قیمت داشته باشند.

*چند پرسش مهم

علاوه بر این، سخنان برخی از متولیان امر درباره پایین بودن بهای بنزین در ایران، همچنین اثرگذار نبودن نرخ آن بر دیگر اقلام و خدمات نیز به نوعی موجب شده تا هرگونه صحبت در این زمینه یا بحث های مرتبط باعث شود، تا عموم مردم به این نتیجه برسند، مسئولان منتظر هستند تا بسترها، برای بالا بردن قیمت سوخت به ویژه بنزین فراهم شود و شاید حساسیت مردم در این باره، حتی به طور موقت کاهش یابد.

ضمن اینکه باید به یاد داشت، هرگونه تغییر به عبارتی افزایش بهای سوخت خودروها، مقوله ای فرا بودجه‌ ای به شمار می رود و گرفتن چنین تصمیمی، نیاز دارد تا سران سه قوا، در این زمینه به نتیجه مشترک رسیده و تصمیم گیری کنند. آنچه که البته مروری بر تجربه گرانی شبانه بنزین، در آخرین باری که این سوخت افزایش قیمت داشت و بی خبری رئیس دولت وقت، تا حدودی شایدها و مباداهایی را به ذهن متبادر می کند.

از سوی دیگر، برخی از مسئولان در سال های اخیر، تلاش داشته اند با بی اثر دانستن اثرگذاری گرانی بنزین بر افزایش قیمت دیگر اجناس، سخن بگویند، صحبت هایی که باز می تواند به نوعی تلاشی برای ایجاد بستری مناسب برای این امر باشد، به طور نمونه حسین مدرس‌ خیابانی، در دوره سرپرستی خود در وزارت صنعت، معدن و تجارت، بیان کرده بود که قیمت بنزین در چهار دهه اخیر، ۱۵ بار افزایش یافته و این تغییر بها، بین ۱۰ تا ۴۰۰ درصد بوده است. با این وجود، تنها در سه مورد موجب افزایش نرخ شده و ۶ بار نرخ تورم، تغییر محسوسی را تجربه نکرد و در ۶ دوره، افزایش قیمت بنزین حتی کاهش در قیمت دیگر اقلام داشته است. آنچه که این پرسش مهم را رقم می زند که شاید این اظهار نظر درست باشد، اما این موارد در زمانی رخ داده که نرخ تورم در کشور، در بازه زمانی چند ساله رقم بسیار چشمگیری نبوده، ضمن اینکه بالا رفتن قیمت انواع ارز، طلا و دیگر کالاهای سرمایه ای به صورت مستمر و روزانه، رخ نمی داده است، تا هر گونه تغییر دیگری در قیمت کالاهای مصرفی، موجب شروع موج جدیدی از گرانی شود.

در کنار این موضوع، نکته دیگری نیز وجود دارد که اشاره به آن قابل تامل است، اینکه گاها شاهد هستیم این موضوع مطرح می شود، ارزان ترین بنزین جهان در ایران عرضه می شود و بهای هر لیتر این سوخت، در سایر کشورها رقمی بسیار بالاتر از کشور ما است.

در این مقوله، اما بیان کنندگان این مقایسه، هیچ گاه به این موضوع اشاره نکرده اند که دستمزد اقشار ضعیف حتی متوسط در ایران، به ویژه کارگران، همچنین بهای خودرو، نرخ تورمی که روزانه دچار تغییر می شود، بهای انواع ارز و دیگر کالاهای سرمایه ای نیز در نسبت با این کشورها، چه شرایطی دارد؟ آیا در این کشورها، بهای اقلام معیشتی ،گاها به صورت ماهانه حتی هفتگی، افزایش می یابد؟ یا افراد برای داشتن چهار دیواری کوچک در منطقه جنوب شهر، باید یکصدسال به عبارتی یک قرن، درآمد خود را به طور کامل پس انداز کنند؟ یا مقایسه بهای خودرو، آن هم از نوع وسایل نقلیه به روز با تکنولوژی های جدید در این کشورها، با قیمت هایی که خودروهای مشابه در ایران خرید و فروش می شود، داشته اند؟

*همترازی شرط مهم برای مقایسه

بر این اساس، باید عنوان کرد اصل مهم در هر مقایسه و تصمیم گیری با استناد به آن، داشتن شرایط به نسبت یکسان، میان طرف های مورد مقایسه است، گزینه و اصلی مهم که به نظر می رسد، چندان مورد نظر قرار نمی گیرد. به هر حال، اکنون انتظار می رود با اظهار نظر جدید بیان شده در زمینه ثابت ماندن بهای سوخت در سال آینده، تا حدودی تب و تاب نگرانی ها در زمینه احتمال افزایش بهای سوخت و بروز موجی جدید از تورم، کاهش یابد، هرچند که تجربه نشان می دهد، همیشه موارد غیرقابل پیش بینی نیز وجود دارد که نباید به سادگی از کنار آن گذشت. با این وجود، اما امید است تا مسئولان امر، این روزها بیش از گذشته به فکر معیشت مردم بوده و نگذارند تا دوباره به هر دلیلی موج گرانی ها، کیفیت زندگی عموم جامعه را باز هم کاهش دهد و به فهرست رویاهای دست نیافتنی خانواده ها، موارد بیشتری را اضافه کند.